Çalışma Bakanı başka ülkede mi yaşıyor?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, örgütlenme özgürlüğünün önünde, kökü darbeler ve baskıcı dönemlerde olan tüm engelleri kaldırdıklarını belirtti. Ancak AKP döneminde sendikal haklara yönelik ihlaller "Çalışma Bakanı başka bir ülkede mi yaşıyor?" sorusunu sordurttu.

Bakan Işıkhan 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Konuşmasında, "1 Mayıs'ın dayanışma ruhunu zedeleyen, 1 Mayıs'ı istismar eden bu eylemlere sıcak bakmamız elbette mümkün değildir" diyen Işıkhan, örgütlenme özgürlüğünün önünde, kökü darbeler ve baskıcı dönemlerde olan tüm engelleri kaldırdıklarını belirtti.

Işıkhan, tüm sendikalara hakkın ve adaletin peşinde özgürce faaliyet gösterebilecekleri zemini sağlayacak düzenlemeleri hayata geçirdiklerini söyledi.

Memurların toplu sözleşme yapma hakkına anayasal güvence getirdiklerini, özellikle kamu sendikacılığında çok iyi durumda olunduğunu ifade eden Işıkhan, kamuda sendikalaşma oranını yüzde 50'den yüzde 75'lere kadar çıkardıklarını belirtti.

Ancak Türkiye'de AKP döneminde sendikal haklara ilişkin yaşanan ihlaller Bakan Işıkhan'ın söylemlerinin tam tersine işaret ediyor. 

ÖRGÜTLENME ORANI YERLERDE

Çalışma Bakanlığı'nın mart verilerine göre Türkiye'de toplam 16,3 milyon kayıtlı işçiden sadece 2,5 milyonu sendikalı. Öte yandan bu işçilerin de bir kısmı çeşitli yasal kısıtlar nedeniyle toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamında değil. 

Bakanlık verilerine göre işçilerin yalnızca yüzde 10,1'i bir toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışıyor. Diğer bir değişle her 100 işçiden 85'i sendikaya üye olmadan 90'ı ise TİS imzalamadan çalışıyor.

AKP DÖNEMİNDE ERTELENEN GREVLER

AKP'nin sendikal haklara karşı yaptığı icraatlerden biri de grev yasağı. Türkiye’de AKP'nin iktidarda olduğu son 22 yılda 20 grev yasaklandı, bu yasaklardan 195 bin civarında işçi etkilendi.

AKP döneminde en çok grev yasağı metal sektöründe gerçekleşirken grevi en çok yasaklanan sendika ise Birleşik Metal İş.

2002 yılından 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun yürürlüğe girdiği 2012 yılına kadarki 10 yıllık süre zarfında 5 grev yasaklandı. 2014’te yasaklanan Şişecam grevinden 5 bin 800 işçi etkilendi.

Aynı yıl Çöllolar Kömür Sahası ve Çayırhan Kömür’de alınan grev kararı da genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu olduğu iddiasıyla yasakladı. 2015’te ise Birleşik Metal-İş’in toplam 38 iş yerinde yaklaşık 15 bin işçiyi kapsayan grevi yasaklandı.

2016 başlayıp 2018 yılında sona eren Olağanüstü Hal döneminde toplam 7 grev yasaklandı. Akbank çalışanlarının aldığı grev kararı da  ‘ekonomik ve finansal istikrarı bozucu’ nitelikte olduğu gerekçesiyle yasaklandı.

2017’nin mayıs ayında Şişecam işçilerinin ikinci kez grevi yasaklanırken, Mefar İlaç fabrikasındaki greve ilişkin de yasak kararı verildi.

2018’de metal sektöründe 130 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi dönemindeki anlaşmazlıklar gerekçesiyle alınan grev kararı Bakanlar Kurulu kararıyla yasaklandı. 2018’de  Adana ve Mersin’de Soda Kromsan işçilerinin aldığı grev kararına da yasak getirildi.

2019’da İZBAN (İzmir Banliyö Taşımacılığı Sistemi) işçilerinin grevi yasaklandı.

2020’de ise Şişecam’a bağlı Soda Sanayii AŞ’de, 2022’de ise Birleşik Metal-İş ve Özçelik-İş'in örgütlü olduğu Kocaeli’deki bulunan Bekaert’ta grevler yasaklandı.